Xuất Huyết Dịch Kính: Triệu Chứng Và Những Lưu Ý

Xuất huyết dịch kính là một nguyên nhân chủ yếu gây hiện tượng ruồi bay, mưa bồ hóng, nhìn thấy màu hồng rực hay thấy màn đen che phủ trước mắt.

Đây là bệnh về mắt thường gặp sau chấn thương. Bệnh có thể gặp sau cả chấn thương xuyên nhãn cầu và chấn thương đụng dập nhãn cầu. Ngoài ra, xuất huyết dịch kính cũng gặp trong một số trường hợp chấn thương sọ não (hội chứng terson và shaken baby syndrom).

Cơ chế gây xuất huyết dịch kính

Tổn thương các mạch máu bình thường trong mắt

Các mạch máu trong võng mạc bị tổn thương, hư hại do chấn thương, bong võng mạc. Máu rò rỉ từ những mạch máu này vào trong khoang mắt gây ra tình trạng xuất huyết dịch kính. Tắc tĩnh mạch võng mạc cũng là một trong những nguyên nhân, khiến máu bị dồn ứ ở các mạch máu khác và chảy vào trong khoang mắt.

Các mạch máu bất thường tăng sinh

Một số bệnh lý về mắt có thể gây ra sự phát triển bất thường của các mạch máu mới, dễ bị vỡ gây rò rỉ máu vào trong mắt. Người bị bệnh võng mạc đái tháo đường giai đoạn muộn, thoái hóa điểm vàng thể ướt, suy tĩnh mạch võng mạc đều là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh.

Chảy máu từ các bộ phận khác của mắt

Đôi khi, máu từ những nguồn khác (không phải từ mạch máu võng mạc) gây ra tình trạng xuất huyết dịch kính. Một khối u hoặc một bộ phận khác cạnh mắt có thể khiến máu rò rỉ, chảy vào khoang mắt. Tuy nhiên, những trường hợp này là rất hiếm khi xảy ra.

Các triệu chứng thường gặp khi bị xuất huyết dịch kính

Cảm giác đau có thể gặp ngay sau chấn thương và kéo dài một vài ngày sau chấn thương. Đau có thể do bản thân tình trạng chấn thương mắt hoặc do tăng nhãn áp. Tăng nhãn áp sớm sau chấn thương lúc này có thể do thể mi tăng tiết thủy dịch hoặc khối lượng thủy dịch tăng do máu nội nhãn.

Đau xuất hiện muộn (một vài tuần) sau xuất huyết dịch kính thường là do glôcôm do tế bào ma (ghost-cell, bản chất là các tế bào hồng cầu bị thoái hóa) hoặc glôcôm do tan máu (hemolytic glaucoma).

Trong trường hợp bệnh nhẹ, bệnh nhân nhìn thấy như có khói, có hiện tượng "mưa bồ hóng" hoặc mạng nhện bay trước mắt. Đối với bệnh trung bình và nặng, bệnh nhân bị giảm thị lực thậm chí đến mức chỉ còn khả năng nhận thức sáng tối.

Một số bệnh nhân cảm giác có chớp sáng trước mắt, thường gặp trong trường hợp xuất huyết dịch kính có kèm theo các rách của võng mạc.

Thăm khám lâm sàng cho thấy, bên cạnh các triệu chứng của chấn thương xuyên nhãn cầu và chấn thương đụng dập nhãn cầu nói chung (sẹo giác mạc, sẹo củng mạc, đục vỡ thủy tinh thể, lệch thủy tinh thể, máu tiền phòng...), có thể thấy sự xuất hiện của máu trong buồng dịch kính.

Tùy theo mức độ máu trong buồng dịch kính, có thể thấy máu trong buồng dịch kính chỉ là một dải hoặc từng đám trôi nổi hay toàn bộ buồng dịch kính là máu. Trong trường hợp còn quan sát được đáy mắt, có thể thấy một số tổn thương phối hợp của hắc võng mạc như xuất huyết hắc - võng mạc, rạn màng Bruch, rách võng mạc...

Thăm khám cận lâm sàng bao gồm siêu âm B để đánh giá tình trạng võng mạc (có bong võng mạc không?...). Trong một số trường hợp cần thiết, CT scanner giúp chẩn đoán xác định dị vật nội nhãn, nhổ giật của thị thần kinh hoặc một số trường hợp vỡ củng mạc ở phía sau...

Biến chứng của xuất huyết dịch kính

• Bệnh nhiễm độc sắt: là một biến chứng nghiêm trọng xuất hiện do người bệnh bị nhiễm độc sắt, khiến tế bào máu hemoglobin bị phá vỡ. Sắt lắng đọng vag gây độc ở các lớp và các thành phần khác nhau của mắt, như giác mạc, mống mắt, thủy tinh thể, võng mạc.
• Tăng sinh dịch kính võng mạc: xuất hiện sau xuất huyết dịch kính. Các nhà khoa học cho rằng các đại thực bào và các yếu tố tăng sinh dịch kính võng mạc gây ra sẹo võng mạc, bong võng mạc nguy hiểm.
• Tăng nhãn áp góc mở thứ phát: gây ra do tế bào máu trong khoang mắt chặn lại kênh thoát thủy dịch của mắt. Thủy dịch không thoát ra được, áp lực trong mắt tăng cao gây bệnh tăng nhãn áp góc mở.

Điều trị xuất huyết dịch kính sau chấn thương

Điều trị nội khoa bao gồm:

• Nằm nghỉ ngơi tuyệt đối tại giường, đầu cao 30oC - 45oC, băng kín 2 mắt nhằm tránh chảy máu tái phát và tạo điều kiện cho hồng cầu lắng đọng xuống dưới.
• Bệnh nhân cần được điều trị các chấn thương phối hợp bằng kháng sinh (trong trường hợp chấn thương xuyên nhãn cầu), chống viêm tích cực bằng corticoid, chống dính đồng tử bằng tra mắt dung dịch atropin.
• Ngoài ra, bệnh nhân có thể dùng thêm tam thất bột 10g/ngày, uống nhiều nước (0,5l/lần lúc đói, chú ý người tăng huyết áp hoặc có bệnh tim mạch cần thận trọng khi uống nhiều nước).
• Bệnh nhân được theo dõi định kỳ 2-5 ngày một lần nhằm loại trừ bong võng mạc. Sau đó, thời gian theo dõi có thể thưa dần 1-2 tuần cho đến khi máu dịch kính tiêu hết.

Điều trị phẫu thuật bằng cắt dịch kính xuất huyết được chỉ định trong các trường hợp:

• Xuất huyết dịch kính dày đặc, kéo dài không có khả năng tiêu máu.
• Xuất huyết dịch kính có kèm theo bong võng mạc.
• Xuất huyết dịch kính kèm theo glôcôm do tan máu hoặc glôcôm do tế bào ma.

Khi có các dấu hiệu xuất huyết dịch kính, hãy đến các bệnh viện mắt chuyên khoa gần nhất để bác sĩ khám và chẩn đoán bệnh.